Việc cho vay tiền hoặc tài sản là giao dịch phổ biến trong đời sống. Tuy nhiên, khi đến hạn trả mà bên vay không thực hiện nghĩa vụ, tranh chấp nảy sinh. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, người cho vay cần nắm rõ thời hiệu khởi kiện và quy trình khởi kiện ra Tòa án theo Bộ luật Dân sự và Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành.
1. Thời hiệu khởi kiện đòi nợ
-
Thời hiệu khởi kiện: 03 năm (Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015).
-
Thời điểm tính: Từ ngày người cho vay biết hoặc phải biết quyền lợi của mình bị xâm phạm.
Ví dụ: Nếu hợp đồng vay quy định ngày 30/12/2024 phải trả nợ nhưng người vay không trả, thì thời hiệu khởi kiện tính từ ngày 30/12/2024 đến hết ngày 30/12/2027.
⚠️ Nếu quá thời hiệu, người cho vay sẽ mất quyền khởi kiện.
2. Cơ sở pháp lý về hợp đồng vay nợ
-
Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015: Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận, trong đó:
-
Bên cho vay giao tài sản cho bên vay.
-
Bên vay phải trả lại tài sản cùng loại, đúng số lượng và chất lượng khi đến hạn.
-
-
Về lãi suất: Chỉ áp dụng nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Nếu không có thỏa thuận, người vay không phải trả lãi.
3. Thủ tục khởi kiện đòi nợ dân sự tại Tòa án
3.1. Hồ sơ khởi kiện cần chuẩn bị
-
Đơn khởi kiện theo mẫu.
-
Hợp đồng vay tiền, giấy vay tiền hoặc giấy tờ chứng minh khoản vay.
-
Giấy tờ tùy thân của các bên (CMND/CCCD/Hộ chiếu).
-
Chứng cứ khác: tin nhắn, ghi âm, chứng từ chuyển khoản…
3.2. Nộp hồ sơ khởi kiện
Theo Điều 190 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, có 3 cách nộp hồ sơ:
-
Nộp trực tiếp tại Tòa án có thẩm quyền.
-
Gửi qua bưu chính.
-
Nộp trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử (nếu Tòa án có triển khai).
📌 Thẩm quyền: Tòa án nhân dân cấp huyện/khu vực nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc.
3.3. Quy trình giải quyết vụ án
-
Bước 1: Xem xét đơn – Trong 03 ngày, Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
-
Bước 2: Thụ lý vụ án – Trong 05 ngày, Tòa án quyết định thụ lý và yêu cầu nộp tạm ứng án phí.
-
Bước 3: Chuẩn bị xét xử – Thời hạn 04 tháng (có thể gia hạn thêm 02 tháng nếu vụ việc phức tạp). Trong giai đoạn này, Tòa án thu thập chứng cứ, tiến hành hòa giải.
-
Bước 4: Mở phiên tòa – Trong vòng 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Kết luận
Khởi kiện đòi nợ dân sự là biện pháp pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi chính đáng. Người cho vay cần nắm rõ thời hiệu khởi kiện, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và thực hiện đúng quy trình để tránh mất quyền lợi. Trong trường hợp phức tạp, nên nhờ luật sư hỗ trợ để tăng khả năng thu hồi nợ nhanh chóng và hợp pháp.
Câu hỏi thường gặp
1. Thời hiệu khởi kiện đòi nợ là bao lâu?
03 năm kể từ ngày quyền lợi bị xâm phạm (Điều 429 BLDS 2015).
2. Tôi phải nộp đơn khởi kiện ở đâu?
Tại Tòa án nhân dân cấp huyện/khu vực nơi bị đơn (người vay) cư trú hoặc làm việc.
3. Nếu không có hợp đồng vay bằng văn bản, tôi có khởi kiện được không?
Có. Người cho vay có thể dùng chứng cứ khác như tin nhắn, ghi âm, giấy biên nhận, chuyển khoản ngân hàng để chứng minh khoản vay.
