Trong quá trình quản lý, một số doanh nghiệp đã lựa chọn phương pháp khấu trừ lương để xử lý những vi phạm của người lao động như đi muộn, không hoàn thành công việc, hoặc không đạt KPI. Tuy nhiên, việc áp dụng hình thức xử phạt này có đúng quy định pháp luật hay không? Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích vấn đề này dựa trên các quy định của Bộ luật Lao động 2019.
1. Khi Nào Người Sử Dụng Lao Động Có Quyền Khấu Trừ Lương?
Theo Điều 102 của Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động chỉ được phép khấu trừ lương trong một số trường hợp nhất định. Trường hợp đầu tiên là khi người lao động gây thiệt hại cho tài sản của doanh nghiệp. Quy định này cụ thể rằng chỉ những thiệt hại không nghiêm trọng do sự sơ suất của người lao động mới được xem xét. Ví dụ, nếu một nhân viên làm hỏng thiết bị văn phòng do bất cẩn, doanh nghiệp có thể khấu trừ lương, nhưng mức thiệt hại không được vượt quá 10 tháng lương tối thiểu vùng nơi người lao động làm việc.
Ngoài ra, mức khấu trừ lương không được vượt quá 30% tiền lương thực nhận hàng tháng, sau khi đã trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và thuế thu nhập cá nhân. Việc này bảo vệ quyền lợi của người lao động, giúp họ không bị ảnh hưởng quá mức về tài chính.
2. Vi Phạm Nội Quy Có Phải Là Căn Cứ Để Trừ Lương?
Nhiều công ty hiện nay thường áp dụng biện pháp trừ lương để xử lý các cáo buộc vi phạm nội quy. Các hành vi như đi trễ, không hoàn thành chỉ tiêu, và vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy thường bị trừ lương. Tuy nhiên, theo Khoản 2 Điều 127 Bộ luật Lao động 2019, việc phạt tiền hay cắt lương dưới bất kỳ hình thức nào đều bị cấm.
Điều này có nghĩa là người sử dụng lao động không được dùng việc khấu trừ lương như một hình thức xử lý kỷ luật cho người lao động vi phạm nội quy. Trong trường hợp này, người lao động nên được xử lý bằng các hình thức hợp pháp như khiển trách, kéo dài thời gian nâng lương, hoặc sa thải.
3. Hậu Quả Của Việc Trừ Lương Trái Pháp Luật
Các doanh nghiệp có thể phải chịu phạt hành chính nếu tự ý trừ lương của người lao động. Theo Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, mức phạt có thể từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, tùy thuộc vào số lượng người lao động bị ảnh hưởng. Bên cạnh việc bị phạt tiền, doanh nghiệp còn phải hoàn trả số tiền lương đã khấu trừ trái pháp luật, kèm theo lãi suất theo quy định.
Việc tuân thủ quy định của pháp luật lao động không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn giúp doanh nghiệp tránh được những rắc rối pháp lý không cần thiết.
4. Người Lao Động Nên Làm Gì Khi Bị Trừ Lương Trái Luật?
Khi thấy mình bị trừ lương không hợp lệ, người lao động cần phải thực hiện một số bước. Đầu tiên, họ có thể khiếu nại trực tiếp đến người sử dụng lao động, yêu cầu giải thích và khôi phục lại số tiền lương đã bị khấu trừ. Nếu doanh nghiệp không giải quyết, người lao động có quyền gửi đơn khiếu nại lên Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội.
Trong trường hợp được các cơ quan chức năng giải quyết không hợp lý, người lao động hoàn toàn có thể khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu hoàn trả lương và bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
5. Doanh Nghiệp Cần Làm Gì Để Tránh Bị Xử Phạt?
Để giảm thiểu rủi ro pháp lý, doanh nghiệp cần có những biện pháp cụ thể. Họ nên xây dựng nội quy lao động đúng quy định, có đăng ký tại cơ quan quản lý lao động. Đồng thời, cần tuyệt đối không áp dụng hình thức trừ lương làm hình thức xử lý kỷ luật.
Thay vào đó, doanh nghiệp có thể tham khảo ý kiến luật sư để xây dựng các quy định nội bộ liên quan đến kỷ luật lao động và tiền lương, nhằm đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả trong quản lý nguồn nhân lực.
Kết Luận
Việc khấu trừ lương người lao động là một vấn đề pháp lý phức tạp và nhạy cảm. Doanh nghiệp cần phải nắm rõ quy định của Bộ luật Lao động để thực hiện đúng, tránh những rủi ro pháp lý không cần thiết. Người sử dụng lao động chỉ có quyền khấu trừ lương trong trường hợp thiệt hại tài sản do người lao động gây ra. Mọi hình thức trừ lương liên quan đến vi phạm nội quy đều không được pháp luật công nhận.
Câu Hỏi Thường Gặp
1. Người lao động đi muộn có bị trừ lương không?
Theo quy định, việc đi muộn là hành vi vi phạm nội quy và không được trừ lương dưới mọi hình thức.
2. Người sử dụng lao động có thể khấu trừ lương để trả nợ của người lao động không?
Không, việc khấu trừ lương để thanh toán nợ là trái luật trừ khi nợ đó do thiệt hại tài sản gây ra.
3. Doanh nghiệp khấu trừ lương trái pháp luật thì người lao động nên làm gì?
Người lao động có thể khiếu nại đến ban giám đốc công ty hoặc gửi đơn đến cơ quan chức năng, hoặc khởi kiện tại tòa án.
