Trong bối cảnh giáo dục ngày càng phát triển, đặc biệt là lĩnh vực đào tạo ngoại ngữ, nhiều người đang công tác trong cơ quan nhà nước mong muốn tham gia điều hành hoặc quản lý trung tâm ngoại ngữ. Tuy nhiên, việc kiêm nhiệm chức vụ Giám đốc trung tâm ngoại ngữ của người làm trong khu vực nhà nước lại chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của pháp luật về công vụ, đạo đức nghề nghiệp và phòng chống xung đột lợi ích.
Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể căn cứ pháp lý và quy định hiện hành để làm rõ: Người làm nhà nước có được kiêm nhiệm làm Giám đốc trung tâm ngoại ngữ hay không?
1. Căn cứ pháp lý
-
Luật Giáo dục 2019 (số 43/2019/QH14) – quy định chung về hoạt động giáo dục, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực này.
-
Luật Doanh nghiệp 2020 (số 59/2020/QH14) – quy định về quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp, trong đó có trung tâm ngoại ngữ tư thục.
-
Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 (số 36/2018/QH14) – quy định các hành vi bị cấm đối với người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan nhà nước.
-
Thông tư 21/2018/TT-BGDĐT – ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của trung tâm ngoại ngữ.
2. Quy định về quyền thành lập và điều hành trung tâm ngoại ngữ
2.1. Trung tâm ngoại ngữ có tư cách pháp nhân độc lập
Theo khoản 2 Điều 2 Thông tư 21/2018/TT-BGDĐT, trung tâm ngoại ngữ tư thục “do tổ chức, cá nhân trong nước đầu tư thành lập, có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng”.
→ Như vậy, trung tâm ngoại ngữ hoạt động tương tự một đơn vị kinh doanh có độc lập tài chính, chịu trách nhiệm pháp lý riêng biệt.
2.2. Cán bộ, công chức, viên chức bị hạn chế tham gia hoạt động kinh doanh
Căn cứ khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020, quy định:
“Cán bộ, công chức, viên chức không được quyền thành lập, quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.”
Trung tâm ngoại ngữ tư thục được xem là một tổ chức có mô hình doanh nghiệp (có tài sản, có trụ sở, hoạt động nhằm mục đích thu lợi nhuận). Do đó, người làm việc trong cơ quan nhà nước không được phép giữ chức vụ Giám đốc trung tâm ngoại ngữ tư thục.
3. Quy định về phòng chống xung đột lợi ích
Theo điểm b khoản 2 Điều 20 Luật Phòng, chống tham nhũng 2018:
“Người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị không được thành lập, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty TNHH, hợp tác xã, trừ trường hợp luật có quy định khác.”
Như vậy, nếu người đang làm việc trong cơ quan nhà nước tham gia điều hành trung tâm ngoại ngữ tư thục, điều đó có thể bị coi là xung đột lợi ích — vừa là người thi hành công vụ, vừa quản lý hoạt động kinh doanh.
4. Nhiệm vụ và trách nhiệm của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ
Theo Điều 7 Thông tư 21/2018/TT-BGDĐT, Giám đốc trung tâm ngoại ngữ có các nhiệm vụ chính:
-
Xây dựng kế hoạch, tổ chức, giám sát và đánh giá hoạt động đào tạo.
-
Bổ nhiệm nhân sự, quản lý giáo viên, nhân viên và học viên.
-
Chịu trách nhiệm trước cơ quan chủ quản và pháp luật về toàn bộ hoạt động của trung tâm.
→ Với những quyền hạn và trách nhiệm này, Giám đốc trung tâm ngoại ngữ là người điều hành trực tiếp, có vai trò quyết định đến chiến lược, tài chính và nhân sự. Vì vậy, người làm nhà nước không được phép kiêm nhiệm để tránh xung đột nghĩa vụ công vụ và lợi ích cá nhân.
5. Trường hợp ngoại lệ và hướng xử lý
-
Nếu trung tâm ngoại ngữ thuộc đơn vị sự nghiệp công lập, việc bổ nhiệm Giám đốc phải do cơ quan chủ quản (Bộ, Sở, Trường Đại học công lập) quyết định theo thẩm quyền.
-
Nếu cán bộ, viên chức muốn tham gia hoạt động giáo dục ngoài giờ, họ có thể đăng ký giảng dạy, cố vấn chuyên môn nhưng không được nắm giữ chức vụ quản lý hoặc điều hành.
-
Việc vi phạm quy định về kiêm nhiệm có thể bị xem xét kỷ luật hoặc thu hồi quyết định bổ nhiệm theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức.
Kết luận
Tóm lại, người đang làm việc trong cơ quan nhà nước không được kiêm nhiệm chức vụ Giám đốc trung tâm ngoại ngữ tư thục. Việc này vi phạm quy định về quản lý công chức, viên chức và phòng chống xung đột lợi ích.
Để tránh rủi ro pháp lý, cá nhân có nguyện vọng tham gia lĩnh vực giáo dục nên lựa chọn hình thức hợp tác chuyên môn hoặc cố vấn thay vì điều hành trực tiếp trung tâm. Đồng thời, cần xin ý kiến chấp thuận bằng văn bản của cơ quan chủ quản trước khi tham gia bất kỳ hoạt động nào liên quan đến trung tâm ngoại ngữ.
Câu hỏi thường gặp
1. Công chức và viên chức có khác nhau trong quy định về việc làm Giám đốc trung tâm ngoại ngữ không?
Không có khác biệt. Cả công chức và viên chức đều không được phép thành lập hoặc điều hành trung tâm ngoại ngữ tư thục, vì đây được xem là một hoạt động kinh doanh độc lập.
2. Nếu trung tâm hoạt động không vì lợi nhuận thì người làm nhà nước có được tham gia không?
Vẫn không được. Dù trung tâm hoạt động phi lợi nhuận, việc tham gia điều hành vẫn bị xem là kiêm nhiệm trái quy định, trừ khi có quyết định cho phép bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền.
3. Giảng viên đại học công lập có thể làm Giám đốc trung tâm ngoại ngữ liên kết với doanh nghiệp không?
Chỉ khi trung tâm đó thuộc trường đại học công lập và do trường quản lý trực tiếp. Nếu trung tâm là tư thục hoặc có yếu tố kinh doanh, giảng viên không được kiêm nhiệm chức vụ Giám đốc.
